Program Szczepień Ochronnych w Polsce

Program Szczepień Ochronnych w Polsce powstawał w latach 1955–1963. Jest to popularna nazwa dla kalendarza szczepień, czyli dokumentu, który reguluje, kiedy i w jaki sposób przeprowadzać szczepienia. Program Szczepień Ochronnych każdorocznie jest ustalany przez Główny Inspektorat Sanitarny. Ponadto po konsultacjach zostaje on opublikowany w formie Komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na dany rok w Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia.

Jak ustala się kalendarz szczepień? Jest on opracowywany w wyniku konsultacji szerokiego grona specjalistów zdrowia publicznego, lekarzy, ekspertów. Ponadto epidemiologów, którzy specjalizują się w pandemicznym i epidemicznym występowaniu poszczególnych chorób. Na to, jak w danym roku będzie funkcjonował program szczepień ochronnych mają również wpływ opinie konsultantów krajowych z różnych dziedzin medycyny. Ponadto eksperci swoje rekomendacje opierają na potwierdzonych danych z badań klinicznych i obserwacyjnych. Dodatkowo, co ciekawe – bierze się również pod uwagę sytuacje epidemiologiczną sąsiednich krajów i ich zalecenia dotyczące szczepień.

Przeczytaj również: Szczepienia przed zagraniczną podróżą

Umów się na wizytę do przychodni Alterida! Właśnie tam masz możliwość wykonania szczepień, zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych. Wspólnie z lekarzem będziesz mógł ustalić zakres szczepień, a także umówić się na termin ich wykonania.

Program Szczepień Ochronnych – co zawiera?

PSO zawiera wykaz obowiązkowych i zalecanych szczepień oraz zasady ich przeprowadzania. Ponadto składa się z czterech części:

• szczepienia obowiązkowe
  • szczepienia obowiązkowe dzieci i młodzieży według wieku – kalendarz szczepień obowiązkowych
  • szczepienia obowiązkowe osób narażonych w sposób szczególny na zakażenie w związku z przesłankami klinicznymi lub epidemiologicznymi
  • szczepienia poekspozycyjne
• szczepienia zalecane
• informacje uzupełniające – zasady szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym
• ogólne zasady przeprowadzania i organizacji szczepień

PSO 2022 – pierwszy rok życia

W ciągu pierwszej doby noworodek powinien otrzymać dwie szczepionki. Pierwszą z nich jest szczepienie przeciwko gruźlicy. Wykonuje się je szczepionką BCG (Bacillus Calmette-Guérin), zawierającą żywe, osłabione prątki bydlęce. Ponadto szczepionkę podaje się przed wypisaniem dziecka z oddziału noworodkowego. Drugim szczepieniem jest szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Szczepionka ta zawiera „nieżywą” i rekombinowaną część wirusa HBV (ang. Hepatitis B Virus).

Natomiast w drugim miesiącu życia (po ukończeniu 6. tygodnia życia) niemowlętom podaje się:

• pierwszą dawkę szczepienia przeciwko rotawirusom (szczepionka doustna), które są główną przyczyną ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego u dzieci do 5. roku życia. Choć szczepionka nie daje ochrony przed infekcją, wykazuje skuteczną ochronę (około 85-95%) przed hospitalizacją z powodu biegunki rotawirusowej;
• drugą dawkę szczepienia przeciwko WZW typu B;
• pierwszą dawkę szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP). Jest to szczepionka skojarzona przeciw tym trzem chorobom;
• pierwszą dawkę szczepienia przeciwko Haemophilus influenzae typu b (Hib) w postaci skoniugowanej (antygen połączony z nośnikiem ułatwiającym budowanie odporności). Bakteria ta wywołuje liczne i niezwykle groźne zachorowania, szczególnie dla dzieci do 5. roku życia;
• pierwszą dawkę szczepienia przeciwko zakażeniu pneumokokowemu szczepionką skoniugowaną (PCV). Patogeny te wywołują m.in. zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a nawet sepsę.

Czwarty miesiąc życia

Ponadto w czwartym miesiącu życia dzieci otrzymują następujące szczepienia:

• drugą dawkę szczepienia przeciwko rotawirusom (po 4 tygodniach od poprzedniego szczepienia);
• drugą dawkę szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) – po ukończeniu 14. tygodnia życia, po 8 tygodniach od poprzedniego szczepienia;
• drugą dawkę szczepienia przeciwko Hib;
• pierwszą dawkę szczepienia przeciwko ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (choroba Heinego-Medina, polio), które wywołuje zakażenie poliowirusami. Szczepionka ta zawiera inaktywowane poliowirusy (IPV) i podaje się ją w schemacie czterodawkowym;
• drugą dawkę szczepienia przeciwko pneumokokom.

Dodatkowo w 5-8 miesiącu życia dzieciom podaje się:

• trzecią dawkę szczepienia przeciwko rotawirusom (po 4 tygodniach od poprzedniej dawki);
• trzecią dawkę szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) – po 8 tygodniach od poprzedniej dawki;
• trzecią dawkę szczepienia przeciwko Hib;
• drugą dawkę szczepienia przeciwko polio.

7 miesiąc życia

W siódmym miesiącu życia dzieciom podaje się trzecią i ostatnią dawkę szczepionki przeciwko WZW typu B.

Program Szczepień Ochronnych – dalsze lata

13-15 miesiąc życia

W tym okresie dziecko otrzymuje:

• pierwszą dawkę szczepionki skojarzonej (MMR) przeciwko odrze, różyczce i śwince (nagminnemu zapaleniu ślinianek przyusznych);
• trzecią i ostatnią dawkę szczepienia przeciwko pneumokokom.

16-18 miesiąc życia

Podczas tych miesięcy dziecko powinno przyjąć:

• czwartą dawkę szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP);
• trzecią dawkę szczepienia przeciwko polio;
• czwartą i ostatnią dawkę szczepienia przeciwko Hib.

W kolejnych latach dzieciom podaje się dawki przypominające wcześniej przyjętych szczepionek.

• W 6. roku życia podaje się pierwszą dawkę przypominającą szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTaP), a także dawki przypominające przeciwko polio oraz odrze, śwince i różyczce (MMR).
• W 10. roku życia dzieci otrzymują dawkę przypominającą szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR).
• W 14. roku życia podaje się drugą dawkę przypominającą szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.
• W 19 roku życia podaje się trzecią i ostatnią dawkę szczepienia przypominającego przeciwko błonicy i tężcowi (Td).